Szkoła Bauhaus jako kolebka minimalizmu

Są takie momenty w historii, kiedy dzieją się rzeczy wielkie, istotne, znaczące i nieprzemijalne. Odkrycia naukowe, wynalazki technologiczne, rewolucje obyczajowe i polityczne – słowem – przełomy, które pozostawiają swoje dziedzictwo kolejnym pokoleniom. Bez wątpienia jednym z takich wydarzeń w dziejach ludzkości było powstanie szkoły Bauhaus – zupełnie nowatorskiej kuźni artystów, która przez jedyne 14 lat swojej działalności zdążyła dokonać prawdziwego przewrotu w światowym designie, tworząc podwaliny dla współczesnego minimalizmu.

Historia szkoły Bauhaus

Wzornictwo oraz wystrój w stylu Bauhaus określają meble, przedmioty użytkowe, grafikę oraz wnętrza, będące owocem wpływowego ruchu projektowego i architektonicznego z początku XX wieku, nazwanego na cześć niemieckiej szkoły założonej przez architekta Waltera Gropiusa.

Uczelnia Bauhaus powstała w Weimarze w 1919 roku, sześć miesięcy po zakończeniu I Wojny Światowej. Głównym celem szkoły było stworzenie radykalnie nowego podejścia do projektowania i architektury, które miało pomóc odbudować wyniszczone wojną społeczeństwo. Zgodnie z przekonaniem ruchu Bauhaus architekt jest projektantem życia społecznego, a nie wyłącznie samej budowli. 

Naczelne zasady szkoły Bauhaus

Bauhaus opierał się na racjonalnej i funkcjonalnej estetyce projektowej, której fundamentem stała się znana do dziś naczelna zasada minimalizmu – mniej znaczy więcej. Ideą ruchu było zacieranie granic między artystą, architektem, rzemieślnikiem i przemysłowcem. Walter Gropius twierdził, że każdy dobry rzemieślnik jest artystą, a każdy artysta powinien być dobrym rzemieślnikiem. Na uczelni nie panował tradycyjny podział na studentów i profesorów. W zamian za to wykładowcy byli mistrzami, a uczniowie czeladnikami – zupełnie jak w średniowiecznych cechach rzemieślniczych, które skupiały fachowców i artystów różnych dziedzin, by wspólnie tworzyli jedno potężne dzieło, na przykład katedrę. 

Walter Gropius w manifeście założycielskim szkoły napisał, że ostatecznym, choć odległym celem Bauhausu jest zjednoczenie wszystkich dyscyplin sztuki. Oznaczało to dążenie do niemieckiej koncepcji Gesamtkunstwerk, czyli tak zwanej sztuki totalnej, która łączyła w jedną całość architekturę, malarstwo, rzeźbiarstwo i rzemiosło.

Szkoła została zamknięta przez nazistów w 1933 roku, wówczas jej dyrektorem był słynny architekt i projektant Miesa van der Rohe. Na szczęście hitlerowski atak nie pokonał ducha Bauhausu. Gropius i inni wybitni projektanci opuścili Niemcy i zaczęli rozpowszechniać nowy nurt designu w USA, Kanadzie, a nawet w Izraelu, przekształcając go w ruch międzynarodowy i cementując jego dziedzictwo jako prawdopodobnie najbardziej wpływową szkołę sztuki i projektowania w historii.

Naczelne zasady stylu Bauhaus

Mimo, że ruch Bauhaus aktywnie działał tylko 14 lat, architektura i design przez niego wykreowane wywarły trwały wpływ na kolejne pokolenia projektantów. Nawet Steve Jobs przypisuje wpływ prostoty Bauhausu na wygląd produktów Apple.

Kluczowe cechy stylu Bauhaus:

• projekt w stylu Bauhaus jest racjonalny, prosty i funkcjonalny,
• forma podąża za funkcją, a mniej znaczy więcej,
• styl charakteryzuje się brakiem ornamentu i koncentruje się na czystych liniach, które redukują formę do jej podstawowych elementów,
• wzornictwo, sztuka i architektura Bauhausu często zawierają proste formy geometryczne takie jak koła, kwadraty i trójkąty,
• w stylu dominują odważne, ale oszczędne kolory podstawowe (czerwony, żółty i niebieski),
• proste projekty i materiały pozwoliły na masową produkcję projektów Bauhausu, przez co były one ogólnodostępne.

 Meble w stylu Bauhaus

Meble w stylu Bauhaus charakteryzują się ponadczasową elegancją i uniwersalnością. Proste, geometryczne formy i ascetyczne wzornictwo sprawiają, że doskonale komponują się zarówno z wnętrzami minimalistycznymi, jak i eklektycznymi czy vintage. Meble zwykle wykonane są ze stali, szkła, skóry lub drewna. Wiele projektów szkoły Bauhaus to kultowe egzemplarze, które od lat są nieustannie reprodukowane.

Mowa między innymi o klasyce gatunku – krześle Barcelona zaprojektowanym przez Ludwiga Miesa van der Rohe i Lilly Reich w 1929 roku, metalowym kultowym krześle Cesca architekta i projektanta mebli Marcela Breuera (1928) albo krześle Wassily, które zostało zainspirowane rurową metalową ramą roweru. Najbardziej niezwykłe jest to, że projekty sprzed prawie stu lat wciąż wyglądają nowocześnie i świeżo.

Spuścizna ruchu Bauhaus jest wciąż żywa. Współcześni projektanci nie przestają czerpać z inspiracji niemieckiej szkoły. Maksymalna funkcjonalność, czysty przekaz, niezaburzona prostota i ascetyczne wzornictwo okazały się być nie podatne na upływ czasu. Nowoczesny minimalizm to owoc XIX-wiecznych wizjonerów z Weimarmu. Świetnym przykładem współczesnego mebla, który opiera się na koncepcjach Bauhausu jest lewitujące łóżko z ażurowym zagłówkiem Bow.